Αναδημοσίευση από Εφημερίδα των Συντακτών
Μετά τη μειωμένη και καθυστερούμενη επιχορήγηση, τις 27 κενές θέσεις μουσικών, τους απλήρωτους συνεργάτες και το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις με το Μέγαρο Μουσικής, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, πρώτη ορχήστρα της χώρας, δέχεται μία ακόμη σοβαρή απειλή: θα ανανεώσει ή όχι το υπουργείο τη θητεία του εξαίρετου καλλιτεχνικού της διευθυντή Βασίλη Χριστόπουλου;
Της Μαρίνας Κουβέλη
Η ορχήστρα διανύει την πιο λαμπερή της περίοδο. Το ρεπερτόριό της
είναι πιο μελετημένο και ανοιχτό από ποτέ. Οι μουσικοί έχουν ξανανιώσει.
Η εξωστρέφειά της και οι εξορμήσεις στην επαρχία και σε αποκλεισμένους
πληθυσμούς την έφεραν σε απόσταση αναπνοής από τους μη παραδοσιακούς
μουσικόφιλους. Τα εισιτήρια των συναυλιών της παρουσίασαν την τελευταία
διετία -σε πλήρη κρίση- αύξηση κατά 90%. Τις, δε, γενικές τους πρόβες
παρακολούθησαν το 2013 πάνω από 3.000 μαθητές σχολείων. Ο Βασίλης
Χριστόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών,
είναι αδιαμφισβήτητα το πρόσωπο που οδήγησε την πρώτη ορχήστρα της χώρας
στην αναγέννησή της.
Κι, όμως, αντί για επιβράβευση εισπράττει εδώ και καιρό μια αδιανόητη αδιαφορία από ένα υπουργείο Πολιτισμού που ψαλιδίζει την επιχορήγηση, αρνείται να αντικαταστήσει τις δεκάδες κενές θέσεις μουσικών και «αδειάζει» την ορχήστρα σε ένα κενό αμφιβολίας, αφού δεν ξεκαθαρίζει αν τελικά θα ανανεώσει τη θητεία του Β. Χριστόπουλου που λήγει τον Μάιο.
Με νοοτροπία κι επαγγελματισμό που τον φέρνει σε σύγκρουση με τον τρόπο που παγίως λειτουργούν οι πολιτιστικοί οργανισμοί στην Ελλάδα, ο σημαντικός 38χρονος αρχιμουσικός παλεύει με μια απέραντη γραφειοκρατία κι αδιαφορία. «Δεν φανταζόμουν τι θα αντιμετώπιζα. Ακόμα κι αν γνώριζα πάλι θα ερχόμουν. Δεν μετανιώνω γιατί δεν παραβλέπω τις στιγμές μεγάλης ευτυχίας. Οταν, ας πούμε, πρωτοπαίξαμε στο αρχαίο θέατρο Μεσσήνης, ήταν μοναδική η συγκίνηση. Απόψε το βράδυ που παρουσιάζουμε την 9η του Μπετόβεν ή όταν παίζουμε για παιδιά με νοητική υστέρηση καταλαβαίνεις επίσης το μεγαλείο και την προσφορά της μουσικής».
Ο ίδιος από παιδάκι είχε σχέση μεγάλης αγάπης με την ΚΟΑ. Την παρακολουθούσε, πήγαινε σε πρόβες, τη διηύθυνε πρώτη φορά το 1999 σε ηλικία 24 ετών! «Ηταν μεγάλη τιμή να μου αναθέσουν τη διεύθυνσή της. Απλώς αναρωτιέμαι αν αναγνωρίζεται ο αγώνας μας. Αν όχι, ας το ξέρω εγκαίρως για να κανονίσω τη ζωή μου και κυρίως να μη μείνει ακέφαλη η ορχήστρα. Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται στο παραπέντε. Εχω νομική και ουσιαστική υποχρέωση να ετοιμάσω πρόγραμμα διετίας. Πώς θα γίνει αυτό χωρίς να ξέρω τι μου ξημερώνει; Πρέπει να είμαι όμηρος του κάθε υπουργού; Θα ζήσουμε ό,τι και το Φεστιβάλ Αθηνών -τον πιο επιτυχημένο θεσμό της χώρας- που έμεινε επί εννέα μήνες ακυβέρνητος; Με απελπίζει η κατάρα της τελευταίας στιγμής σε αυτό το κράτος. Εχω ενοχλήσει το υπουργείο πλειστάκις και με κάθε τρόπο. Η απάντηση είναι: «Θα εξετάσουμε το ζήτημά σας»».
Ο ίδιος βέβαια δεν προτιμά τις διπλωματικές απαντήσεις. «Καταλαβαίνω ότι ο τρόπος που μιλώ μου κοστίζει σε συμμαχίες. Αλλά δεν ήρθα στην Ελλάδα για να κρατάω κλειστό το στόμα μου και να παραμείνω ισόβιος διευθυντής. Ηρθα για να υπηρετήσω την ορχήστρα. Δεν παρακάλεσα για να έρθω, εκείνοι με αναζήτησαν. Ωστόσο, ειλικρινά θέλω να συνεχίσω μία ακόμα τριετία γιατί έχω οράματα και στόχους. Θα απογοητευτώ αν με αντικαταστήσουν. Αλλά προτιμώ να το γνωρίζω τώρα».
Καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΑ από τον Μάιο του 2011 και κορυφαίος αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Νοτιοδυτικής Γερμανίας στην Κωνσταντία από το 2005, ο Β. Χριστόπουλος έχει διευθύνει φημισμένες ορχήστρες (Φιλαρμόνια Λονδίνου, Συμφωνική της Τσεχικής Ραδιοφωνίας, Φιλαρμονική της Βρέμης κ.ά.). Εχει κερδίσει σημαντικά διεθνή βραβεία («Διαγωνισμός Μπαντ Χόμπουργκ», «Δημήτρης Μητρόπουλος»), ενώ ο δίσκος του «Αριες Μότσαρτ», με τη Γαλλίδα υψίφωνο Ζεραλντίν Καζέ και τη Φιλαρμονική της Νοτιοδυτικής Γερμανίας, απέσπασε χρυσό Ορφέα ως καλύτερη ηχογράφηση Μότσαρτ 2009. Πέρυσι τιμήθηκε από τη Γαλλική Δημοκρατία με το παράσημο του Ιππότη των Τεχνών και Γραμμάτων.
Σήμερα αγωνίζεται να κρατήσει όρθια μια ορχήστρα με 27 κενές θέσεις μουσικών. «Προφανώς και ένας σολίστας να λείπει από νευραλγική θέση δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε. Αν δεν έχουμε πρώτο όμποε, πρώτο φλάουτο ή τύμπανα είναι σαφές πως δεν μπορείς να ερμηνεύσεις πολλά έργα. Οι συνθέτες έχουν γράψει συγκεκριμένα πράγματα, δεν μπορούμε να τα προσαρμόσουμε στις ελλείψεις της ΚΟΑ. Δεν είμαστε μια οποιαδήποτε κρατική υπηρεσία που μπορεί να λειτουργήσει και με λιγότερους. Κάθε σολίστας έχει απόλυτη εξειδίκευση στο όργανό του. Δεν μπορώ να πω σε έναν τσελίστα να παίξει και λίγο φλάουτο γιατί αποχώρησε ο φλαουτίστας. Δεν μπορώ να πως στους τρομπετίστες, ελάτε παίξτε λίγο βιολί. Ακούγεται αστείο, αλλά είναι τεράστιο πια το πρόβλημα. Στο τέλος του 2012 ζητήσαμε να καλυφθούν οι 20 κενές θέσεις που είχαμε τότε. Εγκρίθηκαν τελικά τρεις (!) και η εγκριτική απόφαση ήρθε τον Φεβρουάριο του 2014. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, αρχές του καλοκαιριού θα κάνουμε τον διαγωνισμό για να έρθουν τελικά οι τρεις αυτοί άνθρωποι από την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο στην ΚΟΑ. Κανείς δεν μας ρώτησε πως αντεπεξήλθαμε ενάμιση χρόνο που μελετούσαν το αίτημά μας. Εν τω μεταξύ αποχώρησαν άλλοι επτά λόγω σύνταξης».
Δηλαδή θα περάσουν δύο ακόμα χρόνια για να καλυφθούν κάποιες από τις 24 θέσεις που εκκρεμούν; «Προφανώς. Τις ζητάμε επιμόνως. Μας απαντούν τα γνωστά: «Δεν υπάρχουν κονδύλια», «Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε». Δεν γίνεται όμως έτσι. Πρέπει οι συναρμόδιοι υπουργοί (Πολιτισμού, Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης) να καταλάβουν ότι η πρώτη ορχήστρα της χώρας θέλει στήριξη. Δεν κλείσαμε ακόμα, αλλά δεν απέχουμε πολύ από την αναστολή λειτουργίας μας».
…………………………………………………………………
«Καταντήσαμε επαίτες του κράτους»
Οι θέσεις των μουσικών δεν είναι το μόνο αγκάθι στις σχέσεις της ορχήστρας με το ΥΠΠΟ. Τη λειτουργία της απειλεί άμεσα και η επιχορήγηση που όχι μόνο φθίνει, αλλά δίνεται με μεγάλες καθυστερήσεις. «Πέντε χρόνια πριν η επιχορήγηση ήταν 1.850.000. Οταν ανέλαβα μειώθηκε στις 900.000, αλλά κι αυτά δεν μας δόθηκαν ποτέ όλα. Πέρυσι πέσαμε στις 650.000. Φέτος μας είπαν 600.000 και τελικά πρόσφατα μας ανακοινώθηκε ότι θα πάρουμε 500.000. Τι να πρωτοπληρώσω με αυτά τα απελπιστικά λίγα χρήματα; Το ενοίκιο στην αίθουσα δοκιμών; Να προσλαμβάνω καλλιτέχνες για να καλύπτουν εκτάκτως τις κενές θέσεις; Να κάνω συμβόλαια με προμηθευτές; Να τυπώνω προγράμματα; Να παραγγέλνω μουσικό υλικό; Να κάνω διαφήμιση για την ορχήστρα; Να πληρώνω το διοικητικό μου προσωπικό; Σκεφτείτε πως μόνον η ενοικίαση μουσικού υλικού για μια συναυλία (παρτιτούρες) κοστίζει 2.000 και 3.000 ευρώ. Κι όμως, από τον υπουργό Πολιτισμού δεν ζήτησα εν καιρώ κρίσης την αύξηση της επιχορήγησης. Ζητώ απλώς τα χρωστούμενα, δηλαδή τα 414.000 από την υπεσχημένη κρατική επιχορήγηση καθώς και να ετοιμαστεί ένα πενταετές πλάνο βάσει του οποίου σταδιακά θα επιστρέψουμε στο ήμισυ της επιχορήγησης των καλών εποχών. Στο εξωτερικό, μια αντίστοιχη ορχήστρα παίρνει από 10 έως 30 φορές περισσότερα χρήματα. Σκεφτείτε πως η Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης απασχολεί 80 άτομα μόνο για fundraising. Στην ΚΟΑ προβλέπονται 26 διοικητικοί και έχουμε μόλις πέντε».
Λόγω της καθυστερημένης καταβολής της επιχορήγησης, η ορχήστρα παρουσιάζει καθυστερήσεις 6 ή 8 μηνών σε προμηθευτές, γραφίστες, τεχνικούς, τυπογράφους και καλεσμένους καλλιτέχνες. «Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος δυσβάσταχτων χρεών σε έναν οργανισμό όπου γίνεται χρηστή και άψογη διαχείριση», σημειώνει ο ίδιος. Και το καλλιτεχνικό κομμάτι μπορεί να μείνει ανεπηρέαστο; «Οχι βέβαια. Πλέον σκέφτομαι τα έργα βάσει των αναγκών μας. Ο τομέας της σύγχρονης μουσικής είναι εκείνος που πλήττεται περισσότερο καθώς οι σύγχρονες συνθέσεις προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα τα οποία δεν μπορώ πλέον να πληρώσω. Οποιος συνθέτης δεν έχει πεθάνει εδώ κι 70 χρόνια μάς κοστίζει πολλά χρήματα. Η ΚΟΑ αυτή τη στιγμή είναι ένας επαίτης. Δεν μπορώ να αλλάξω τις χορδές της άρπας ή να επισκευάσω το κόντρα φαγκότο που τρίζει. Δεν μιλάμε καν για αγορά νέων οργάνων».
Τελικά είναι αδυναμία ή αδιαφορία; «Αδιαφορία 100%. Απόλυτη και παγερή θεσμική περιφρόνηση. Ισως δεν θεωρούν ότι η στήριξη μιας ορχήστρας συμφέρει ή αποδίδει πολιτικά οφέλη όπως μια ποδοσφαιρική ομάδα ή ένα νοσοκομείο. Κι όμως, η τέχνη συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη, στην κοινωνική συνοχή. Η μουσική αποδεδειγμένα αυξάνει τον δείκτη ευφυΐας των παιδιών, θεραπεύει ή αποτρέπει την εμφάνιση ασθενειών και ψυχικών νοσημάτων. Ο πολιτισμός ενώνει τους λαούς. Γιατί είμαστε Ευρωπαίοι; Για να ανταλλάσσουμε εμπορεύματα και να έχουμε κοινό νόμισμα; Οχι. Ευρωπαίοι είμαστε γιατί μοιραζόμαστε κοινές πολιτιστικές αξίες και οράματα. Ευρώπη είναι το θέατρο, η 9η του Μπετόβεν, ο Γκέτε και ο Σέξπιρ. Φυσικά κι εγώ, αν δεν έχω να φάω, θα κοιτάξω να πάρω ψωμί. Αλλά αν το κράτος, που οφείλει να φροντίζει τους πολίτες, περιορίζεται μόνο στην επιβίωση του σαρκίου μας, τότε θα έχουμε το μέλλον που μας αξίζει».
…………………………………………………………………………..
Η αμαρτωλή σχέση με το Μέγαρο Μουσικής
«Δεν θέλουμε να κλείσει το Μέγαρο διότι η προσφορά του είναι ανυπολόγιστη. Οπως είπε πρόσφατα ο Λεωνίδας Καβάκος, δεν έχουμε πλεόνασμα πολιτισμού στη χώρα, έλλειμμα έχουμε. Εμείς, λοιπόν, θέλουμε να είμαστε μέρος της βιώσιμης λύσης που αναζητείται για τον οργανισμό. Θέλουμε να γίνουμε η resident oρχήστρα του χώρου. Να έχουμε μια ακόμα πιο στενή σχέση. Αλλωστε η ΚΟΑ έχει μια άρρηκτη σχέση με το Μέγαρο από τον ιδρυτικό του νόμο. Αρχικούς στόχους της δημιουργίας του ήταν και η στέγαση της ΚΟΑ. Συνέβη εν μέρει, αφού μας παραχωρούν αίθουσες για συναυλίες αλλά όχι για τις πρόβες τις οποίες πληρώνουμε πολύ ακριβά».
Οι σχέσεις τους σήμερα έχουν οδηγηθεί σε ακραίο σημείο καθώς η ΚΟΑ σταμάτησε το 2011 να πληρώνει τα χρήματα των ενοικίων και το Μέγαρο με τη σειρά του «απάντησε» κρατώντας τα έσοδα από τις συναυλίες της ορχήστρας στον χώρο! «Από τον Μάρτιο του 2012 δεν εισπράττουμε τα έσοδα των εισιτηρίων μας τα οποία ανέρχονται σε 400.000 ευρώ. Η ιστορία ξεκίνησε όταν ζητήσαμε να μειωθεί ή να καταργηθεί το ενοίκιο των 10.000 ευρώ που καταβάλλαμε μηνιαίως για τις πρόβες. Μιλάμε για 125.000 ευρώ τον χρόνο (μαζί με το χαρτόσημο), δηλαδή πλέον το ένα τέταρτο της κρατικής μας επιχορήγησης. Δυστυχώς οι διαπραγματεύσεις είναι σε τέλμα εδώ και τρία χρόνια. Καταλαβαίνουμε ότι είναι πλήγμα για το Μέγαρο η απώλεια των ενοικίων, γι’ αυτό προτείναμε τρόπους να τα αντισταθμίσουν. Μεταξύ αυτών και η παραχώρηση της ορχήστρας σε παραγωγές του για τέσσερις εβδομάδες τον χρόνο, άνευ αντιτίμου. Για παράδειγμα, αντί να ψάχνει μια ξένη ορχήστρα για μια παράσταση μπαλέτου ή ένα γκαλά, θα έχει εμάς διαθέσιμους. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζει χρήματα που θα έδινε κι εμείς γλιτώνουμε από το βαρύ φορτίο του ενοικίου. Θεωρείτε λογικό να επιχορηγούμαστε και οι δύο από το ίδιο υπουργείο και να ανταλλάσσουμε τα χρήματα που λαμβάνουμε; Είναι απελπιστικό να παρουσιάζουν αύξηση 90% τα εισιτήριά μας και να έχουμε μηδενική ρευστότητα στο ταμείο».
Μετά τη μειωμένη και καθυστερούμενη επιχορήγηση, τις 27 κενές θέσεις μουσικών, τους απλήρωτους συνεργάτες και το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις με το Μέγαρο Μουσικής, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, πρώτη ορχήστρα της χώρας, δέχεται μία ακόμη σοβαρή απειλή: θα ανανεώσει ή όχι το υπουργείο τη θητεία του εξαίρετου καλλιτεχνικού της διευθυντή Βασίλη Χριστόπουλου;
Της Μαρίνας Κουβέλη
Κι, όμως, αντί για επιβράβευση εισπράττει εδώ και καιρό μια αδιανόητη αδιαφορία από ένα υπουργείο Πολιτισμού που ψαλιδίζει την επιχορήγηση, αρνείται να αντικαταστήσει τις δεκάδες κενές θέσεις μουσικών και «αδειάζει» την ορχήστρα σε ένα κενό αμφιβολίας, αφού δεν ξεκαθαρίζει αν τελικά θα ανανεώσει τη θητεία του Β. Χριστόπουλου που λήγει τον Μάιο.
Με νοοτροπία κι επαγγελματισμό που τον φέρνει σε σύγκρουση με τον τρόπο που παγίως λειτουργούν οι πολιτιστικοί οργανισμοί στην Ελλάδα, ο σημαντικός 38χρονος αρχιμουσικός παλεύει με μια απέραντη γραφειοκρατία κι αδιαφορία. «Δεν φανταζόμουν τι θα αντιμετώπιζα. Ακόμα κι αν γνώριζα πάλι θα ερχόμουν. Δεν μετανιώνω γιατί δεν παραβλέπω τις στιγμές μεγάλης ευτυχίας. Οταν, ας πούμε, πρωτοπαίξαμε στο αρχαίο θέατρο Μεσσήνης, ήταν μοναδική η συγκίνηση. Απόψε το βράδυ που παρουσιάζουμε την 9η του Μπετόβεν ή όταν παίζουμε για παιδιά με νοητική υστέρηση καταλαβαίνεις επίσης το μεγαλείο και την προσφορά της μουσικής».
Ο ίδιος από παιδάκι είχε σχέση μεγάλης αγάπης με την ΚΟΑ. Την παρακολουθούσε, πήγαινε σε πρόβες, τη διηύθυνε πρώτη φορά το 1999 σε ηλικία 24 ετών! «Ηταν μεγάλη τιμή να μου αναθέσουν τη διεύθυνσή της. Απλώς αναρωτιέμαι αν αναγνωρίζεται ο αγώνας μας. Αν όχι, ας το ξέρω εγκαίρως για να κανονίσω τη ζωή μου και κυρίως να μη μείνει ακέφαλη η ορχήστρα. Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται στο παραπέντε. Εχω νομική και ουσιαστική υποχρέωση να ετοιμάσω πρόγραμμα διετίας. Πώς θα γίνει αυτό χωρίς να ξέρω τι μου ξημερώνει; Πρέπει να είμαι όμηρος του κάθε υπουργού; Θα ζήσουμε ό,τι και το Φεστιβάλ Αθηνών -τον πιο επιτυχημένο θεσμό της χώρας- που έμεινε επί εννέα μήνες ακυβέρνητος; Με απελπίζει η κατάρα της τελευταίας στιγμής σε αυτό το κράτος. Εχω ενοχλήσει το υπουργείο πλειστάκις και με κάθε τρόπο. Η απάντηση είναι: «Θα εξετάσουμε το ζήτημά σας»».
Ο ίδιος βέβαια δεν προτιμά τις διπλωματικές απαντήσεις. «Καταλαβαίνω ότι ο τρόπος που μιλώ μου κοστίζει σε συμμαχίες. Αλλά δεν ήρθα στην Ελλάδα για να κρατάω κλειστό το στόμα μου και να παραμείνω ισόβιος διευθυντής. Ηρθα για να υπηρετήσω την ορχήστρα. Δεν παρακάλεσα για να έρθω, εκείνοι με αναζήτησαν. Ωστόσο, ειλικρινά θέλω να συνεχίσω μία ακόμα τριετία γιατί έχω οράματα και στόχους. Θα απογοητευτώ αν με αντικαταστήσουν. Αλλά προτιμώ να το γνωρίζω τώρα».
Καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΑ από τον Μάιο του 2011 και κορυφαίος αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Νοτιοδυτικής Γερμανίας στην Κωνσταντία από το 2005, ο Β. Χριστόπουλος έχει διευθύνει φημισμένες ορχήστρες (Φιλαρμόνια Λονδίνου, Συμφωνική της Τσεχικής Ραδιοφωνίας, Φιλαρμονική της Βρέμης κ.ά.). Εχει κερδίσει σημαντικά διεθνή βραβεία («Διαγωνισμός Μπαντ Χόμπουργκ», «Δημήτρης Μητρόπουλος»), ενώ ο δίσκος του «Αριες Μότσαρτ», με τη Γαλλίδα υψίφωνο Ζεραλντίν Καζέ και τη Φιλαρμονική της Νοτιοδυτικής Γερμανίας, απέσπασε χρυσό Ορφέα ως καλύτερη ηχογράφηση Μότσαρτ 2009. Πέρυσι τιμήθηκε από τη Γαλλική Δημοκρατία με το παράσημο του Ιππότη των Τεχνών και Γραμμάτων.
Σήμερα αγωνίζεται να κρατήσει όρθια μια ορχήστρα με 27 κενές θέσεις μουσικών. «Προφανώς και ένας σολίστας να λείπει από νευραλγική θέση δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε. Αν δεν έχουμε πρώτο όμποε, πρώτο φλάουτο ή τύμπανα είναι σαφές πως δεν μπορείς να ερμηνεύσεις πολλά έργα. Οι συνθέτες έχουν γράψει συγκεκριμένα πράγματα, δεν μπορούμε να τα προσαρμόσουμε στις ελλείψεις της ΚΟΑ. Δεν είμαστε μια οποιαδήποτε κρατική υπηρεσία που μπορεί να λειτουργήσει και με λιγότερους. Κάθε σολίστας έχει απόλυτη εξειδίκευση στο όργανό του. Δεν μπορώ να πω σε έναν τσελίστα να παίξει και λίγο φλάουτο γιατί αποχώρησε ο φλαουτίστας. Δεν μπορώ να πως στους τρομπετίστες, ελάτε παίξτε λίγο βιολί. Ακούγεται αστείο, αλλά είναι τεράστιο πια το πρόβλημα. Στο τέλος του 2012 ζητήσαμε να καλυφθούν οι 20 κενές θέσεις που είχαμε τότε. Εγκρίθηκαν τελικά τρεις (!) και η εγκριτική απόφαση ήρθε τον Φεβρουάριο του 2014. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, αρχές του καλοκαιριού θα κάνουμε τον διαγωνισμό για να έρθουν τελικά οι τρεις αυτοί άνθρωποι από την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο στην ΚΟΑ. Κανείς δεν μας ρώτησε πως αντεπεξήλθαμε ενάμιση χρόνο που μελετούσαν το αίτημά μας. Εν τω μεταξύ αποχώρησαν άλλοι επτά λόγω σύνταξης».
Δηλαδή θα περάσουν δύο ακόμα χρόνια για να καλυφθούν κάποιες από τις 24 θέσεις που εκκρεμούν; «Προφανώς. Τις ζητάμε επιμόνως. Μας απαντούν τα γνωστά: «Δεν υπάρχουν κονδύλια», «Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε». Δεν γίνεται όμως έτσι. Πρέπει οι συναρμόδιοι υπουργοί (Πολιτισμού, Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης) να καταλάβουν ότι η πρώτη ορχήστρα της χώρας θέλει στήριξη. Δεν κλείσαμε ακόμα, αλλά δεν απέχουμε πολύ από την αναστολή λειτουργίας μας».
…………………………………………………………………
«Καταντήσαμε επαίτες του κράτους»
Οι θέσεις των μουσικών δεν είναι το μόνο αγκάθι στις σχέσεις της ορχήστρας με το ΥΠΠΟ. Τη λειτουργία της απειλεί άμεσα και η επιχορήγηση που όχι μόνο φθίνει, αλλά δίνεται με μεγάλες καθυστερήσεις. «Πέντε χρόνια πριν η επιχορήγηση ήταν 1.850.000. Οταν ανέλαβα μειώθηκε στις 900.000, αλλά κι αυτά δεν μας δόθηκαν ποτέ όλα. Πέρυσι πέσαμε στις 650.000. Φέτος μας είπαν 600.000 και τελικά πρόσφατα μας ανακοινώθηκε ότι θα πάρουμε 500.000. Τι να πρωτοπληρώσω με αυτά τα απελπιστικά λίγα χρήματα; Το ενοίκιο στην αίθουσα δοκιμών; Να προσλαμβάνω καλλιτέχνες για να καλύπτουν εκτάκτως τις κενές θέσεις; Να κάνω συμβόλαια με προμηθευτές; Να τυπώνω προγράμματα; Να παραγγέλνω μουσικό υλικό; Να κάνω διαφήμιση για την ορχήστρα; Να πληρώνω το διοικητικό μου προσωπικό; Σκεφτείτε πως μόνον η ενοικίαση μουσικού υλικού για μια συναυλία (παρτιτούρες) κοστίζει 2.000 και 3.000 ευρώ. Κι όμως, από τον υπουργό Πολιτισμού δεν ζήτησα εν καιρώ κρίσης την αύξηση της επιχορήγησης. Ζητώ απλώς τα χρωστούμενα, δηλαδή τα 414.000 από την υπεσχημένη κρατική επιχορήγηση καθώς και να ετοιμαστεί ένα πενταετές πλάνο βάσει του οποίου σταδιακά θα επιστρέψουμε στο ήμισυ της επιχορήγησης των καλών εποχών. Στο εξωτερικό, μια αντίστοιχη ορχήστρα παίρνει από 10 έως 30 φορές περισσότερα χρήματα. Σκεφτείτε πως η Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης απασχολεί 80 άτομα μόνο για fundraising. Στην ΚΟΑ προβλέπονται 26 διοικητικοί και έχουμε μόλις πέντε».
Λόγω της καθυστερημένης καταβολής της επιχορήγησης, η ορχήστρα παρουσιάζει καθυστερήσεις 6 ή 8 μηνών σε προμηθευτές, γραφίστες, τεχνικούς, τυπογράφους και καλεσμένους καλλιτέχνες. «Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος δυσβάσταχτων χρεών σε έναν οργανισμό όπου γίνεται χρηστή και άψογη διαχείριση», σημειώνει ο ίδιος. Και το καλλιτεχνικό κομμάτι μπορεί να μείνει ανεπηρέαστο; «Οχι βέβαια. Πλέον σκέφτομαι τα έργα βάσει των αναγκών μας. Ο τομέας της σύγχρονης μουσικής είναι εκείνος που πλήττεται περισσότερο καθώς οι σύγχρονες συνθέσεις προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα τα οποία δεν μπορώ πλέον να πληρώσω. Οποιος συνθέτης δεν έχει πεθάνει εδώ κι 70 χρόνια μάς κοστίζει πολλά χρήματα. Η ΚΟΑ αυτή τη στιγμή είναι ένας επαίτης. Δεν μπορώ να αλλάξω τις χορδές της άρπας ή να επισκευάσω το κόντρα φαγκότο που τρίζει. Δεν μιλάμε καν για αγορά νέων οργάνων».
Τελικά είναι αδυναμία ή αδιαφορία; «Αδιαφορία 100%. Απόλυτη και παγερή θεσμική περιφρόνηση. Ισως δεν θεωρούν ότι η στήριξη μιας ορχήστρας συμφέρει ή αποδίδει πολιτικά οφέλη όπως μια ποδοσφαιρική ομάδα ή ένα νοσοκομείο. Κι όμως, η τέχνη συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη, στην κοινωνική συνοχή. Η μουσική αποδεδειγμένα αυξάνει τον δείκτη ευφυΐας των παιδιών, θεραπεύει ή αποτρέπει την εμφάνιση ασθενειών και ψυχικών νοσημάτων. Ο πολιτισμός ενώνει τους λαούς. Γιατί είμαστε Ευρωπαίοι; Για να ανταλλάσσουμε εμπορεύματα και να έχουμε κοινό νόμισμα; Οχι. Ευρωπαίοι είμαστε γιατί μοιραζόμαστε κοινές πολιτιστικές αξίες και οράματα. Ευρώπη είναι το θέατρο, η 9η του Μπετόβεν, ο Γκέτε και ο Σέξπιρ. Φυσικά κι εγώ, αν δεν έχω να φάω, θα κοιτάξω να πάρω ψωμί. Αλλά αν το κράτος, που οφείλει να φροντίζει τους πολίτες, περιορίζεται μόνο στην επιβίωση του σαρκίου μας, τότε θα έχουμε το μέλλον που μας αξίζει».
…………………………………………………………………………..
Η αμαρτωλή σχέση με το Μέγαρο Μουσικής
«Δεν θέλουμε να κλείσει το Μέγαρο διότι η προσφορά του είναι ανυπολόγιστη. Οπως είπε πρόσφατα ο Λεωνίδας Καβάκος, δεν έχουμε πλεόνασμα πολιτισμού στη χώρα, έλλειμμα έχουμε. Εμείς, λοιπόν, θέλουμε να είμαστε μέρος της βιώσιμης λύσης που αναζητείται για τον οργανισμό. Θέλουμε να γίνουμε η resident oρχήστρα του χώρου. Να έχουμε μια ακόμα πιο στενή σχέση. Αλλωστε η ΚΟΑ έχει μια άρρηκτη σχέση με το Μέγαρο από τον ιδρυτικό του νόμο. Αρχικούς στόχους της δημιουργίας του ήταν και η στέγαση της ΚΟΑ. Συνέβη εν μέρει, αφού μας παραχωρούν αίθουσες για συναυλίες αλλά όχι για τις πρόβες τις οποίες πληρώνουμε πολύ ακριβά».
Οι σχέσεις τους σήμερα έχουν οδηγηθεί σε ακραίο σημείο καθώς η ΚΟΑ σταμάτησε το 2011 να πληρώνει τα χρήματα των ενοικίων και το Μέγαρο με τη σειρά του «απάντησε» κρατώντας τα έσοδα από τις συναυλίες της ορχήστρας στον χώρο! «Από τον Μάρτιο του 2012 δεν εισπράττουμε τα έσοδα των εισιτηρίων μας τα οποία ανέρχονται σε 400.000 ευρώ. Η ιστορία ξεκίνησε όταν ζητήσαμε να μειωθεί ή να καταργηθεί το ενοίκιο των 10.000 ευρώ που καταβάλλαμε μηνιαίως για τις πρόβες. Μιλάμε για 125.000 ευρώ τον χρόνο (μαζί με το χαρτόσημο), δηλαδή πλέον το ένα τέταρτο της κρατικής μας επιχορήγησης. Δυστυχώς οι διαπραγματεύσεις είναι σε τέλμα εδώ και τρία χρόνια. Καταλαβαίνουμε ότι είναι πλήγμα για το Μέγαρο η απώλεια των ενοικίων, γι’ αυτό προτείναμε τρόπους να τα αντισταθμίσουν. Μεταξύ αυτών και η παραχώρηση της ορχήστρας σε παραγωγές του για τέσσερις εβδομάδες τον χρόνο, άνευ αντιτίμου. Για παράδειγμα, αντί να ψάχνει μια ξένη ορχήστρα για μια παράσταση μπαλέτου ή ένα γκαλά, θα έχει εμάς διαθέσιμους. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζει χρήματα που θα έδινε κι εμείς γλιτώνουμε από το βαρύ φορτίο του ενοικίου. Θεωρείτε λογικό να επιχορηγούμαστε και οι δύο από το ίδιο υπουργείο και να ανταλλάσσουμε τα χρήματα που λαμβάνουμε; Είναι απελπιστικό να παρουσιάζουν αύξηση 90% τα εισιτήριά μας και να έχουμε μηδενική ρευστότητα στο ταμείο».
